Ick ben ten hoochste bekomert in deese swaere, aenstaende tijde de welcke ons op den hals sal – sonder eenige twijfel – valle.
Ik ben heel bezorgd over de zware tijd, die ons binnenkort zonder twijfel zal overvallen.
Elck heeft sijn man die voor haer sorcht en ick heb Een man en gae als Een verdoolt schaep heb imers niemant die sich mijnder aentreckt
Elke vrouw heeft een man die voor haar zorgt, en ik heb ook wel een man, maar ben als een dolend schaap. Ik heb immers niemand die zich om mij bekommert.
Och nu ist wel een tijt van elende en derf ickt met de kindere en de vrou van Ginckel niet langer hier blijfve en weet noch niet waer ons derf vertrouwe.
Ach, wat is dit een ellendige tijd! Ik durf met de kinderen en de vrouw van Ginckel [haar schoondochter] niet langer hier te blijven, maar ik weet ook nog niet waar we veilig heen kunnen gaan.
Voor mij, ick weete niet waerheene te vluchten.
Ik weet niet waarheen ik kan vluchten.
Ick weet met niemant ter werlt te raede te gaen, heb met den heer van Rhijnswoude en andere, mij gesocht te beraede maer soot schijnt, sijn se selfs so perplexts dat se niet weeten te raede. Sal mij daerom alleen op Godt almachtich betrouwe.
Ik weet niet bij wie ik te rade kan gaan. Ik heb de heer van Rhijnswoude en anderen verzocht mij te adviseren, maar het lijkt er op dat ze zelf zo perplex zijn, dat ze me geen raad kunnen geven. Ik zal daarom alleen op God Almachtig vertrouwen.
U sou niet geloofve, hoet hier te lande staet en hoe slap en traech de order tot onse defensie toegaen.
U zou niet geloven hoe de stand van zaken hier in het land is en hoe slap en traag het organiseren van onze defensie verloopt.
Ick ben vast beesich mijn en de vrou van Ginckels beste goet scheep te doen, sal t op de minste geruchte die wij vant naerderen hooren, voort naer Amsterdam sende.In Den Haech heb ik alle briefve en pampiere en koffers gepackt, alsmeede mijn beste linne en tapijte, om alst er op aen mocht koome, wijt metter haest wech soude konne krijgen. Hier ben ick van gelijcke doende met packen en sal alles gereet sette, watter op mocht koomen.
Ik ben alvast bezig het beste goed van mij en de vrouw van Ginckel in te schepen. Op het minste gerucht over het naderen van de Fransen, zal ik alles naar Amsterdam sturen. In Den Haag heb ik ook alle brieven, papieren en koffers ingepakt, evenals mijn beste linnen en tapijten, zodat als het erop aankomt, wij snel weg zouden kunnen. Ook hier in Amerongen heb ik alles gepakt en zal ik alles gereed zetten.
Te rotterdam, haerlem, leijden, wttrecht, delft is alde gemeente in op roer. [] Wij sijn teegenwoordich inde wtterste en grootste per plextiteijt vande werlt, uhEd [haar man] kant so swaer niet bedencke of tis noch erger, de vijant naerdert ons seer, so men seijt is Aernhem beleegert.
In Rotterdam, Haarlem, Leiden, Utrecht en Delft zijn alle mensen in oproer. Wij zijn tegenwoordig in de uiterste en grootste verbijstering van de wereld, u kunt het zo gek niet bedenken of het is nog erger. De vijand nadert ons, men zegt dat Arnhem is belegerd.
Alle onse steede en foortresse gaen over sonder datter een schoet op gedaen wort, daer is geen ordere.
Al onze steden en forten geven zich over zonder dat er een schot is gelost. Er is geen orde.
Al de burgers vande minste tot de meeste, wille deese stat tot den wtterste toe defendeere, roope alle even seer liever tot der doot toete vechte, als frans te worde.
Alle burgers, van de laagste tot de hoogste stand, willen de stad tot het uiterste toe verdedigen. Ze roepen allemaal even hard liever tot de dood te vechten dan Frans te worden.
Men doet alles so verkeerdelijck dat oude ofijsiers staen als kindere en weete niet wat het te seggen is.
Men doet alles zo verkeerd dat volwassen officieren zich als kinderen gedragen en niet weten wat ze moeten zeggen.
Och nu komt het der op aen en is den tijt van onse elende voor hande, hoe sit ick nu in eensaemheijt sonder raet en weet niet wat ick doen sal. Ick ben so bedroeft dat ick mij niet weet te laeten. Hier te plattelande en in de steeden is sulcken verslagentheijt.
Ach, nu is de tijd van onze ellende gekomen. Wat zit ik hier in alle eenzaamheid en zonder advies. Ik ben zo bedroefd dat ik niet weet wat ik moet doen. Hier op het platteland en in de steden is er enorme verslagenheid.
Alle mense packen hier en vluchten haer goet. Och wat tijt beleefve wij.
Alle mensen pakken hier hun spullen en vluchten. Ach, wat een tijd beleven wij!
Daer is sulcken verslagentheijt overal, dat met geen monde wt te spreecken is. De mense vluchte met sulcken gewelt van alle kant dat niet te sien is. De mans en vrouwe gaen bij de wech en krijten als kindere. Ick kan de leede met geen mont wtspreecken die men siet en t roept al overt lan tardeere van de Brandenburchse volckeren.
Er is zulke verslagenheid overal, dat valt met geen pen te beschrijven. Het is niet aan te zien hoe alle mensen overal naartoe vluchten. De mannen en vrouwen lopen langs de weg en huilen als kinderen. Ik kan het leed niet verwoorden. En overal wordt luidkeels geklaagd over het lang wegblijven van de Brandenburgse troepen.
Mij bekomert niet meer als die vier kleijne bloetges en met deese kontiniweelle droochte, vreese verswater gebreck te sulle hebbe. O wee, wee, wee diegeen die oorsaeck sijn van alle ons ongelucke.
Ik maak me het meeste druk om die vier kleine bloedjes [haar kleinkinderen]. En met deze aanhoudende droogte, vrees ik dat we vers watergebrek zullen hebben. O wee, wee, wee, diegenen die oorzaak zijn van al ons ongeluk.
Hier hebbe alweer veel liede haer goet gevlucht hoewel weer somige segge dat wij hier van den vijant geen noot en hebbe. Maer wat sal ick segge, dat mijn t meest bekomert, is datter so weijnich ordere is.
Hier hebben alweer veel lieden hun spullen naar veiliger oorden verstuurd, hoewel sommigen zeggen dat wij hier niet hoeven te vrezen voor een aanval van de vijand. Maar wat zal ik zeggen? Wat mij het meest bekommert, is dat er zo weinig orde is.
Men schrijft wt Wttrecht dat se daer noch strack voorhebbe dit saijsoen te wille waerneeme en in Hollant te wille koome. So geseijt wort, geefven se af dat op Den Haech soude aengesien sijn, andere meene op Amsterdam, sodat men niet weet waer heen te gaen om seecker te sijn. De heer Almachtich wil haer quat voorneeme belette en ons voor een overval bewaere.
Men schrijft vanuit Utrecht dat ze daar nog vast van plan zijn gebruik te maken van dit seizoen [voordat het gaat vriezen] en in Holland willen komen. Er wordt gezegd dat ze het op Den Haag hebben voorzien, andere menen op Amsterdam. Zo weet men niet waar men heen moet gaan om veilig te zijn. Ik hoop dat de Heer Almachtig hun kwade voornemen wil beletten en ons voor een aanval wil behoeden.
Men sit hier in groote vrees. Al de burgerij en de sepooste is aengeseijt haer met een deege, een roer en een bijl gereet te houde. Maer als der op aen sou koome – dat Godt verhoede wil - wat sout helpe. Elck sou naer sijn eijgen huijs loope en de rest ten beste geefve.
Men zit hier in grote vrees. Alle burgers en wachters is gezegd dat ze met een degen, een roer [vuurwapen] en een bijl gereed moeten staan. Maar als het er op aan zou komen – laat God het behoeden – wat zou het helpen? Iedereen zou naar zijn eigen huis gaan en de rest in de steek laten.
Solange alst open weer blijft hoope wij geen noot te sulle hebbe maer dat de reeviere eens quame te sitte, weete ick niet hoetgaen soude. De vijande, so geseijt wort, dreijge seer, hebbe geswoore Den Haech te wille plondere.
Zolang het niet vriest [of: het water open blijft] hopen wij geen nood te zullen hebben, maar als de rivieren dicht komen te zitten, dan weet ik niet hoe het zal aflopen. Er wordt gezegd dat de vijand dreigt aan te vallen. Ze hebben gezworen Den Haag te willen plunderen.
Wij sijn geluckich dat hier noch so open weer blijft, soot eens begint te vriese ent ijs leijt, sal men hier seer bekomert voor een overval sijn.
We hebben geluk dat hier het water nog open ligt. Maar als het gaat vriezen en het ijs blijft liggen, dan zal men hier zeer bezorgd zijn over een aanval.
Gistere en eergistere begost het hier scherp te vriese daerdoor men seer bekomert was, hoewel geseijt wert dat men de paessaesge daer de vijant door sou moete koome, alle eure het water ondert ijs wechmaelle, dan dit is maer segge, alst ter op aenquam, sout t te besien staen.
Gisteren en eergisteren begon het hier hevig te vriezen, daarom was men zeer bezorgd. Hoewel gezegd werd dat men onder de passage waarover de vijand zou moeten komen, al uren het water onder het ijs aan het wegmalen is. Maar dit is slechts gepraat, als het er op aankomt, dan zullen we het zien.
Mensen haere staen te berge als men denckt hoe tieraniecklijck de vijande te Boodegraefve en Swamerdam met de mense en insonderheijt met het vrouvolck, hebbe geleeft. Een vrou die in baerensnoot sat, hebben se met de vrouwe die bij haer waeren, in een kamer gesloote ent selfe aen brant gesteecke, daer se alle in verbrant sijn.
De haren rijzen mij te bergen als men bedenkt hoe vreselijk de vijand te Bodegraven en Zwammerdam de mensen – en in het bijzonder de vrouwen – hebben behandeld. Ze hebben een vrouw die in barensnood zat en de vrouwen die bij haar waren in een kamer opgesloten en het huis in brand gestoken, waarin ze allemaal verbrand zijn.
De dorpe Boodegraef en Swamerdam sijn so afgebrant door den vijant datter geen ses huijse sijn gebleefve en voort al die streeck lans, afgebrant, die schoone huijse. Wat is dit een ruwineusen oorlooch, int hartge van de winter so veel mensen verijacht. Och, ons liefve vaderlant is wel in een seer droefvigen staet. Het eene droefheijt komt mij opt ander en heb niemant dien mijn raet.
De dorpen Bodegraven en Zwammerdamzijn zo afgebrand door de vijand, dat er geen zes huizen meer overeind staan. En ook alles in de omgeving is afgebrand...al die mooie huizen. Wat is dit een verwoestende oorlog, in hartje winter zo veel mensen verjaagd. Ach, ons lieve vaderland is wel in een zeer droevige staat. De ene droefheid volgt op de andere en ik heb niemand die mij raad geeft.
Noch noijt gehoort, is die tieranije die sij pleege. Ick kan nacht noch dach ruste als ick der aen denck en sien niet waer wij teegen de soomer heen sulle, als de koninck met sulcke macht weer afkomt als gedrijcht wort.
Het is ongehoord, de tirannie die de Fransen plegen. Ik kan nacht noch dag rusten als ik er aan denk. Ik weet niet waar wij deze zomer heen moeten gaan - als de koning weer met zo’n overmacht komt als wordt gedreigd.
's Nachts ontrent een eur, quamder post op post en ick, die door de bekomerin van mijn soon niet kost slaepe, hoorde de klapperman roepe: ‘’harwt, harwt’’. Daermeede elck ten bedde wt, de burgerij in wapene, de klocke op al de dorpe luijde, alles was in sulcken roer dat het mij niet licht vergeeten sal.
’s Nachts, rond één uur, volgde er kort op elkaar berichten en ik, die vanwege de bekommeringen om mijn zoon niet kon slapen, hoorde de nachtwaker roepen: ‘haruut, haruut’. Daarmee wekte hij iedereen uit bed. De burgerij ging te wapen en de klokken op alle dorpen luidden. Alles was in zo’n beroering! Ik zal het niet snel vergeten.
Godt Almachtich [heeft] ons op Een bijsondere manier sijn genade getoont door Een seer schielijcke en viemente doeij waerdoor den vijant niet voort noch teruch en kost. [..] Quam seer wel te pas, sonder deselfve waeren wij alle om hals.
Door een zeer plotselinge en hevige dooi, die de Heer Almachtig buiten alle verwachting gaf, kon de vijand voor- noch achteruit. Dat kwam zeer goed uit. Zonder dooi waren wij allen ten dode opgeschreven.
Den raetpensionaris Fagel en andere heere die s avonts te tien eure deese tijdin al hadde en aenstonts derwaerts ginge, seekreeteerde het.
De raadpensionaris Fagel en alle andere heren wisten het ’s avonds om tien uur al, maar ze hielden het geheim.
Tis een swaere saeck alles te verlaete wat men heeft, daer men geen hoop op wtkomst en siet. Aen d’ander sijde, als men siet hoe de mense daer sijnde [in Utrecht], met swaere belastine worde gequelt – ijae meer alse konne opbrenge – is ock hardt.
Het is een zware taak om alles te verlaten wat men heeft, omdat men geen goede uitkomst ziet. Aan de andere kant, als men ziet hoe de mensen het daar [in Utrecht] hebben, dat is ook hard.. Zij worden met hoge belastingen gekweld, meer dan ze kunnen betalen.
Waer men is, men sit in vrees en anckts en nergens haest seecker, hoewel ment hier noch voor best hout.
Waar men ook is, men zit in vrees en angst en nergens is er zekerheid. Hier houdt men het nog voor het best.
Die wel in den Heere gestorfve is, is wel geluckich want wie siet noch het ent van deese, meer als bedroefde tijde.
Wie overleden is en in de hemel is, heeft geluk, want wie ziet nog het einde van deze, meer als bedroefde tijd?
Onse kleijne dochter Tietge is vandaech sieck geworde, doet haest niet als slaepe, ben beducht oft pockges mochte sijn.
Onze kleindochter Tietge is vandaag ziek geworden, ze doet bijna niets anders dan slapen. Ik ben bang dat het de pokken zijn.
Teunis Huijbertse is van Ameronge hier, seijt het daer int dorpe seer deesolaet siet, datter haest niet een steen in de straete meer leijt.
Teunis Huijbertse van Amerongen is hier, hij zegt dat het er daar in het dorp zeer desolaat uitziet en dat er geen steen meer in de straat ligt.
De inwoonders sijn meest tot Wijck en Rhiene, weijnich huijsgesine int dorp.
De meeste inwoners zijn naar Wijk bij Duurstede en Rhenen gegaan, er zijn nog maar weinig gezinnen in het dorp.
De doortochte valle daer so dickmael en kort opeen datter de mense niet dueren konne want dan neemenser weer alles af.
Er zijn daar veel doortochten [van de Fransen] en ze volgen steeds kort op elkaar. De mensen kunnen daarom net zo goed niet blijven, want de Fransen nemen toch weer alles van ze af.
Huijbert van Velpe derf bij daech niet in sijn huijs blijfve, bercht hem achter hechge en struijeke. Och wat miseerij is dit en wie siet noch eens een wtkomst.
Huijbert van Velpe durft overdag niet thuis te blijven. Hij verbergt zich achter heggen en struiken. Ach, wat een misère is dit en wie voorziet nog een goede afloop?
De seeckretaris van Ameronge is hier van den intendant Robbert, die te Wttrecht is, gesonde om mij te segge dat hij last heeft omt huijs te Ameronge te doen springe, ten waere men met hem wilde ackordeere en soude hem met een som van drije duijsent gul kontant laete kontenteere.
De secretaris van Amerongen is hier [in Den Haag] naartoe gestuurd door de intendant Robbert, die in Utrecht is. Hij kwam mij zeggen dat hij opdracht heeft gekregen om Huis Amerongen op te blazen. Tenzij we met hem een akkoord willen sluiten. We zouden hem tevreden stellen met een som van drieduizend gulden [€33.202] contant.
De seekretaris seijt en den heere Weesel schrijft, sij geloofve hij met minder wel te vreede sou sijn. IJa so de seekretaer meent, wel met twee duijsent gul.
De secretaris zei en de heer Weesel schrijft, dat ze geloven dat hij ook met minder wel tevreden zou zijn. Ook met tweeduizend gulden [€ 22.135], meent de secretaris.
Tot konservaesi van mijn huijs sou ick veel doen en meer als ick kan, maer vreese als men nu al gelt geeft, dat het in korte alweer te doen sal sijn want sij wille gelt hebbe, dat bij mijn ock so wel als bij haer, schaers is.
Tot het behoud van mijn huis zou ik veel doen en meer dan ik kan, maar ik vrees dat als we nu geld geven, er binnen de kortste keren weer om gevraagd wordt. Want ze willen geld hebben, maar dat is zowel bij mij als bij hen schaars.
Den heer van Ginckel sou niet gaere sien dat sij tot d'exsekusi soude koomen. Hij meent dat wij daer die 3.000f aen hoorde te wagen. Verscheijde van onse goede vriende alhier, so wel als die te Wttrecht, oordeele wij die om tot behoudenis vant huijs behoorde te wagen.
De heer van Ginckel [haar zoon] zou niet graag zien dat zij het huis echt gaan verwoesten. Hij meent dat wij daar de 3000 gulden aan horen te wagen. Verscheidene van onze goede vrienden in Den Haag en Utrecht, vinden ook dat wij dit behoren te doen tot behoud van het huis.
Ons huijs te Ameronge daer gistere den heelle Haech vol van is geweest en aen verscheijde geschreefve is dat de Franse hetselfve aen de vier hoecke soude aen brant gesteecke hebbe. Het soude twee dage brant hebbe.
Heel Den Haag is gisteren vol geweest van ons huis in Amerongen. Aan meerdere mensen is geschreven dat de Fransen het huis aan vier hoeken in brand zouden hebben gestoken. Het zou twee dagen hebben gebrand.
So geseijt wort en dat onse arme boore noch wt haer armoetge tweeduijsent gul tot behoudenis vant selfve soude gepresenteert hebbe, dat niet helpe kost.
Er wordt gezegd dat onze arme boeren nog uit hun schaarse middelen tweeduizend gulden aangeboden hebben voor het behoud van het huis. Maar het heeft niet geholpen.
Hoewel ick dit lan genoech gehoort en sien koome heb, heeft het mij so gealtereert en ontstelt dat ick der half sieck van ben.
Hoewel ik dit lang genoeg heb zien aankomen, heeft het mij zo geschokt en ontsteld dat ik er half ziek van ben.
Een Frans edelman hem [de secretaris van Amerongen] geseijt heeft dat met het brande van ons huijs haer bitterheijt nu gekoelt is, hetwelcke de groote Godt wil geefve opdat andere van diergelijcke ongelucke mooge bevrijt sijn en in sonderheijt onse kindere.
Een Frans edelman heeft tegen hem [de secretaris van Amerongen ] gezegd dat met het verbranden van ons huis de wraak gekoeld is. Hetwelke de Grote God wil geven, zodat we van andere ongelukken als deze bevrijd mogen zijn en in het bijzonder onze kinderen.
Den droefvige stant vant huijs te Ameronge heb ick so dickmael geschreefve dat daer niet veel meer van sal segge.[] Wij vertrouwe en bidde een huijs in den heemel te hebbe dat ons van geen mensche kan gebrant of genoome wort.
De droevige stand van zaken van het Huis te Amerongen heb ik zo vaak beschreven dat ik daar niet veel meer over zal zeggen. Wij vertrouwen er op en bidden dat we een huis in de hemel krijgen dat door geen mens kan worden verbrand of ons kan worden ontnomen.
Viaenne is nuijterael en de Franse hebbe Lexmont teenemael wtgeplondert en Ijaersfelt de kerck met een huijs afgebrant en van gelijcke teenemael wtgeplondert.
Vianen is neutraal en de Fransen hebben Lexmond helemaal geplunderd. In Jaarsveld is de kerk en een huis afgebrand en ook helemaal geplunderd.
TeArmeijde hebben se wel 40 huijse aen brant gesteeckt en verbrant.
In Ameide hebben ze wel 40 huizen in brand gestoken en verbrand.
Den vijant heeft weer voorleedene vrijdach snachts een dorp, genaemt Waefvereveen, een half eur van de Wthoorn, op acht plaetse aen brant gesteecken, dat gans afgebrant is. Een kraemvrou die 24 eur kraems was, met haer kintge verbrant. Dit sijn imers seer schrickelijkcke dinge die men dagelijcks hoort, daer men vervaert van mach sijn.
De vijand heeft afgelopen vrijdag alweer midden in de nacht een dorp, genaamd Waverveen – een half uur van Uithoorn – op acht plaatsen in brand gestoken. Het is volledig afgebrand. Een kraamvrouw die net een dag geleden bevallen was, is met haar kindje verbrand. Dit zijn echt verschrikkelijke dingen die men dagelijks hoort, waardoor men zeer angstig is.
Hier sijn noch Franse int lant genoech om ons te quelle want sij sijn geduerich in acksie en ruste niet.
Er zijn nog genoeg Fransen in het land om ons te kwellen. Ze zijn continu in beweging en rusten niet.
Drije dage geleede hebbe de Franse het dorp Loenen gans afgebrant, daer niet als eene brouwerij is blijfve staen.
Drie dagen geleden hebben de Fransen het dorp Loenen volledig afgebrand. Er is geen enkele brouwerij blijven staan.
So men seijt, hebben se Breuckelen meest afgebrant, gelijck sij ock het huijs ter A hebbe gedaen. Niettegenstaende dat de heer van der A, die teegenwoordich hier is, 1.500f tot afkoop of bevrijdine van dien heeft betaelt. Sij moeten groot vermaeck int brande neemen.
Men heeft gezegd dat ze Breukelen bijna helemaal hebben afgebrand, net als het huis ter Aa. Terwijl de heer van der Aa, die nu hier [in Den Haag] is, 1500 gulden [€ 16.601] als afkoopsom heeft betaald. Zij [de Fransen] hebben blijkbaar veel plezier in het afbranden.
Den heer van der A mach niet op sijn huijs ter A gaen, dat se t’eenemael wtgeplondert en al sijn beeste genoome hebbe, gaen of moet voor duijsent rijxsdaelders borchstelle. In soma: die provinsie sijnder seer qualijck aen. Och, [ick] eens een wtkomste sach
De heer van der Aa mag niet naar zijn Huis ter Aa gaan, tenzij hij duizend rijksdaalders als borg stelt. De Fransen hebben zijn huis helemaal geplunderd en al zijn beesten meegenomen. Kortom: de provincie is er zeer slecht aan toe. Ach, als ik eens een uitkomst zag!
Te Wttrecht en voort in de overheerde provinsie sijnder de liede mieserabel aen, worde met sulcke swaere schattine belast dat niet op te brenge is, te Wttrecht noch meer als ergens.
In Utrecht en in de rest van de bezette provincie zijn de mensen er verschrikkelijk aan toe. Ze worden met enorme belasting belast, die men niet kan betalen, vooral in Utrecht niet.
Daer sterfve veel mense en heelle fatsoenlijeke liede die met felpe mantel over een ijaer noch ginge, nu bij avondt om een stuck broot gaen bidde en so geseijt wort, sijnder verscheijde die met haer kindere draf eeten.
Er sterven veel mensen en rijke lieden die een jaar geleden nog met een fluwelen mantel liepen, lopen nu in de avond om een stuk brood te bedelen. Er wordt ook gezegd dat er mensen zijn die met de kinderen draf [paardenvoer] eten.
Mensen hart doet seer als men van de elende hoort daer die arme mense in sijn.
Mijn mensenhart doet pijn als ik hoor van de ellende waarin die arme mensen zich bevinden.
Rhuijs [en] Van Soomere sijn in schipers- of visserskleere daerwt gekoome en tot Amsterdam.
Rhuijs en van Soomere zijn [verkleed] in schippers- of visserskleren [uit Utrecht] ontsnapt en naar Amsterdam gegaan.
Men seijt ock dat se te Wttrecht onder den Domstoorn vol tackebosse hebbe geleijt en al de brantleere opeen geleijt, hebbe verbrant al de brantemers op en bijeen gehaelt en wech gesloote. Wat dat beduijt, staet te verwachte.
Men zegt ook dat ze te Utrecht onder de Domtoren takkenbossen hebben gelegd en verbrand. Ze hebben alle brandladders bij elkaar gebracht en verbrand en ook alle brandemmers verzameld en opgeborgen. Wat dat betekent, moeten we afwachten.
Ick kan segge dat van ijder hoor der groote schaersheijt van gelt is. Hoe het noch met de betaeline van de meliesi sal gaen, vreest men seer.
Ik hoor van iedereen dat er een groot gebrek aan geld is. Men maakt zich druk over de uitbetalingen van het leger.
Ick leg alles so naeu over alst moogelijck is, konsidereerende dat wij alles quijt sijn. >>> Booter en wijn is hier seer dier. Het pont booter kost hier noch al 8 en 9 stuijvers.
Aangezien we alles al kwijt zijn, ben ik zo zuinig als maar kan. >>> Boter en wijn is hier erg duur. Een pond boter kost hier nu al 8 a 9 stuivers [€4,- tot 5,-].
Maer tot de betaeline van de leste ordinansi ter som van 10000f kan hij mij geen tijt stelle, vreese dat noch wel een maent of twee sal aenloope eer mij die betaelt wort. Het sal, naer dat ick sien en hoor, hoe langer, hoe erger worde en vreese men opt lest heel geen gelt sal konne krijge. >>> Men sou niet geloofve wat moijte men heeft eer ick de ordinansi krijch en dan weer omt gelt te krijgen.
Niemand kan mij zeggen wanneer ik de vergoeding van 10000 gulden [€ 110.676] mag ontvangen. Ik vrees dat het nog wel een maand of twee zal duren voor ik het krijg. Ik heb gehoord dat er waarschijnlijk uiteindelijk helemaal geen geld zal komen. >>> U zou niet geloven wat een moeite ik allemaal moet doen om die vergoeding en het geld te krijgen.
Weet niet hoe ickt in in onse domistijcke affaerees noch stelle sal, alles is hier ongelooflijcke dier.
Ik weet niet of ik het met de huishouding ga redden, alles is hier ongelooflijk duur.
De boere hebbe gans geen voer voor haer beeste meer, weetender geen raet mee.
De boeren hebben geen voer voor haar beesten meer. Ze weten er geen raad mee.
Ongetwijfelt sal de booter hier seer dier sijn, vermidts der soveel lant noch onder water leijt en so veel beeste bij gebreck van voer sterfven.
De boter zal ongetwijfeld erg duur zijn. Dat komt omdat er nog zoveel land onder water staat en er veel dieren door gebrek aan voer sterven.
Het begint hier nu goet weer te worde, daer naer verlanckt wort op hoope dat gras mocht groeije.
Het begint hier nu beter weer te worden. Men hoopt dat het gras zal gaan groeien.
Men wil hier segge dat den heere keurvorst met sijn armee veel schoonder volck als hij voordees heeft gehadt, weer afkoomt en dat de keijserse nu ock wondere saecke tot onser hulp sal doen.
Men zegt dat de keurvorst [van Brandenburg] een sterker leger heeft dan ooit. Hij zou deze kant op komen en ook de keizer [van Oostenrijk] zal zich nu voor ons inspannen.
Als ickt sie, salt geloofve en eer niet.
Als ik ’t zie, zal ik het geloven, eerder niet.
Och moete wij noch in hande van so een koninck vallen, wat sulle wij ongeluckich sijn.
Ach, wat zullen we ongelukkig zijn als we ooit in de handen van zo’n koning vallen.
Datter eits groots op hande is, is seecker. De Heer Almachtich wilt seegene en met ons sijn. Och, dat wij eens wat geluck te lande mochte hebbe. Wij verlange hier seer te hoore wat van de seeckerheijt is.
Dat er iets groots op handen is, is zeker. De Heer Almachtig wil ons zegenen en met ons zijn. Ach, ik wou dat wij eens wat geluk in dit land hebben. Wij verlangen allemaal naar zekerheid.
Ick kan niet segge wat een vreuchde hier onder alle mense overt veroveren van deese stat is. De onse hebbe seer furijeus gevochte en met een wtneemende koraesge
Ik kan de vreugde van de mensen niet omschrijven toen men hoorde van de herovering van deze stad. Onze soldaten hebben fel en moedig gevochten.
Wat de vreedehandelin belanckt wort geseeckreeteert. Dan van buijten af seijt men den konink sulcke horijbele eijsche doet die heel onaeneemelijck sijn.
De vredesonderhandelingen worden geheim gehouden. Men zegt dat de [Franse] koning verschrikkelijke eisen stelt die onaanvaardbaar zijn.
Ick kan niet segge hoeseer een ijder hier naer de vreede verlanckt.
Ik kan niet omschrijven hoezeer iedereen hier naar vrede verlangt.